The Secretariat Office (or) The Re-Splendid Ancient Colonial Architectural Heritage
တစ်ချိန်က အဆောက်အဦကြီးတစ်ခုဆီကို ဝမ်းနည်းဖွယ်အတိတ်တွေကိုတွေးရင်း သွားခဲ့ဖူးလား။ တကယ်တမ်း အထဲကိုရောက်သွားတဲ့အခါ အံ့သြမင်သက်မှုတွေအပြည့်နဲ့ တစ်ချိန်က ဗိသုကာအနုပညာရဲ့ခမ်းနားမှုကို မင်သက်ငေးမောရင်း နှမြောတသမှုတွေနဲ့ ရေရေရာရာပြလို့မရတဲ့ လွမ်းဆွတ်မှုကို ဒီလို ခမ်းနားလှပတဲ့အဆောက်အဦကြီးက ပေးနိုင်တယ်လို့ဆိုရင် ညွှန်းလွန်းရာများကျနေမလား။ ဒါပေမဲ့ရောက်သွားသူတိုင်း ဒီလိုပဲ ခံစားရလိမ့်မယ်လို့ ယုံပါတယ်။
Have you ever been to an ancient building in a gloomy thought inside? Once you went inside, you were astonished by full of marvels by gazing around and experienced the blurry grief. Is it too much to describe this building in such expressions? It’s not hard to believe that every visitor might feel the same way.
ဒီအဆောက်အဦကတော့ ရန်ကုန်မြို့လယ်က ဝန်ကြီးများရုံး (အတွင်းဝန်ရုံး) ပါပဲ။ တစ်ချိန်က အထီးကျန်နေတဲ့အဆောက်အဦကြီးကို အပြင်က ငေးမောရင်း ကြည့်ခဲ့ရာက ခုဆို ပြန်လည်အသက်ဝင်ပြီး ခမ်းနားထည်ဝါလာလိုက်တာ နေ့ချင်းညချင်းပါပဲ။ ဝန်ကြီးများရုံးလို့ ဆိုလိုက်တာနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနဲ့အတူ အာဇာနည် ၈ ဦး လုပ်ကြံခံခဲ့ရတဲ့ ရုံးကြီးဆိုတာ ချက်ချင်းသိကြမှာပေါ့။ ဒီဝန်ကြီးများရုံးက ဗြိတိသျှခေတ်က ဗြိတိသျှတို့ရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုတွေ ဆောင်ရွက်ရာ ရုံးအဖြစ်တည်ရှိခဲ့တာပါ။ ကိုလိုနီအစိုးရရဲ့ ရုံးလုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ဗစ်တိုးရီးယန်းစတိုင်အဆောက်အအုံကြီးကို ၁၈၈၉ ခုနှစ်မှာ စပြီး ဆောက်လုပ်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီအချိန်ကနာမည်ကျော်ကြားတဲ့ ဗိသုကာအင်ဂျင်နီယာချုပ် Henry Hoyne-Fox က ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့ပြီး ၁၉၀၅ ခုနှစ်မှာဆောက်လုပ်ပြီးစီးခဲ့ပါတယ်။ ဒီအတွင်းဝန်ရုံးအတွင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ ရဲအရေး၊ အခွန်အတုတ်အရေး၊ သစ်တောရေး၊ ဘဏ္ဍာရေး၊ တရားစီရင်ရေး၊ စည်ပင်သာယာရေးဌာနတွေအကုန် ထည့်သွင်းပြီး ဗြိတိသျှကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်တစ်ခုလုံးကို စီမံအုပ်ချုပ်ခဲ့တာလို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီအချိန်တုန်းကကိုပဲ ရုံးချိန်ပြင်ပ၊ ညနေပိုင်းတွေဆို ခြံဝင်းအတွင်းကို အများပြည်သူ အပန်းဖြေနိုင်အောင် ဖွင့်ပေးခဲ့တယ်တဲ့လေ။
That building is the Secretariat Office in the heart of Yangon. Once it had been viewed as a lonely building, and now it has come to life in a glorious form day after day. When it comes to the Secretariat Office, everyone will instantly recognize that it was the place where General Aung San and 8 martyrs were assassinated. This office had been where the British carried out their administration procedures in the Colonial Era. Construction on the Victorian-style building, designed by Henry Hoyne-Fox, began in 1889, in order to carry out the official duties of the British Government, and finished by 1905. The whole British administration system, such as politics, military affairs, police affairs, tax, forestry, finance, judiciary, and development affairs, were all administered there. Even then, the compound was open to the public for recreational purposes in the evenings, outside of office hours.
ဒီအတွင်းဝန်ရုံးပရဝုဏ်အတွင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပထမဦးဆုံးလွှတ်တော်အဆောက်အအုံ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်မတိုင်ခင်ထိ လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွေ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ အတွင်းဝန်ရုံးအတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ အရေးကြီးအကြောင်းအရာတွေထဲမှာ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက် မနက်ပိုင်း ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်အစည်းအဝေး ကျင်းပနေတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနဲ့တကွ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ လုပ်ကြံခံရမှုကတော့ ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာအကောင်းဆုံးနဲ့ အထင်ရှားဆုံး သမိုင်းဝင်အဖြစ်အပျက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝမ်းနည်းဖွယ် အဖြစ်အပျက်နဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပေမဲ့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့အတိုင်း ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်နေ့မှာ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ချိန် မနက် ၄ နာရီ ၂၀ မိနစ်အချိန်မှာ အတွင်းဝန်ရုံးအတွင်း လွှတ်တော်အဆောက်အအုံအရှေ့က ယူနီယံဂျက်အလံကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတော်သီချင်းကို တီးမှုတ်ကာ မြန်မာနိုင်ငံအလံကို လွှင့်တင်ခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ကြီးများရုံးဟာ ဒီလို မြန်မာ့သမိုင်းမှာ အထင်ကရဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဆောက်အအုံကြီးတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
There was the first parliament of Myanmar in the compound of this Secretariat Office. Parliament meetings were held before 1962. Among the remarkable events that happened at the office, the assassination of General Aung San and 8 martyrs during their general meeting in the morning has been the most tragic historic event. Despite experiencing the tragedy, the country received the independence, as purposed, on the 4th of January, 1948 and the Union Jack flag, in front of the Parliament building in the Secretariat office compound, was taken down at 4:20 in the morning of the same day and hoisted Myanmar flag while Myanmar National Anthem was played. In this way, the Secretariat office has been a prominent building in Myanmar’s History.
ခုအခါမှာ ကိုလိုနီခေတ်ဗိသုကာပညာအပြည့်နဲ့ ဆောက်လုပ်ထားခဲ့တဲ့ ဝန်ကြီးများရုံးဟာ အသစ်တစ်ဖန်ပြန်လည်ခမ်းနာလာပါပြီ။ နှစ်သက်တမ်း ၁၃၀ ရှိနေပြီဖြစ်တဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တစ်ခု မြန်မာနိုင်ငံ ရန်ကုန်မြို့အလယ်မှာ ပြန်လည်သက်ဝင်လာတာဟာ တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ အရာတစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ကြုံရတာပါ။ ယခု ဝန်ကြီးများရုံးကို Anawmar Art Group က ပြန်လည်ပြင်ဆင်နေတာပါ။ ၂၀၁၉ စက်တင်ဘာမှာ စတင်ပြန်လည်ဖွင့်ခဲ့ပြီး မြန်မာပြည်သူတွေသာမက နိုင်ငံတကာက ဧည့်သည်တွေပါ လာရောက်လေ့လာခွင့်ရခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဝန်ကြီးများရုံးရဲ့ တောင်ဘက်နဲ့ အနောက်ဘက်မှာ ပြန်လည်မွမ်းမံမှုတွေကို လုပ်ဆောင်နေဆဲပါ။ ဝန်ကြီးများရုံးရဲ့ မြောက်ဘက်နဲ့ အရှေ့ဘက်အဆောက်အအုံတွေကိုတော့ လာရောက်လေ့လာဖို့ ဖွင့်လှစ်ထားပြီဖြစ်ပြီး ဝင်ကြေးအခမဲ့နဲ့ လေ့လာခွင့်ရနေတာဖြစ်ပါတယ်။
The Secretariat office, which is full of Colonial architecture has now come to life again. Being alive of the 130-year-old ancient heritage in the heart of Yangon is possessing a priceless treasure for the country and the people. Now, the Secretariat office is being renovated by Anawmar Art Group. It has been reopened to the public in September 2019 to Myanmar citizens and foreign visitors. The southern and western side of it is still under renovation. The northern and eastern side of it has already been opened for observation for free of charge. An Ancient Museum, a Historic prominence in Yangon has now been haughty again. A historical landmark; a historical museum; now flourishing in the heart of Yangon.
သမိုင်းဝင်အထင်ကရနေရာတစ်ခု၊ ရှေးဟောင်းပြတိုက်ကြီးတစ်ခုဟာ ရန်ကုန်မြို့လယ်မှာ ထည်ဝါလာပြီဖြစ်ပါတယ်။ အာဇာနည်များကို စကျင်ကျောက်နဲ့ရုပ်ထုထုထားတာကို အလေးအမြတ်ပြုမယ်။ ပါလီမန်အဆောက်အအုံကို သွားပြီး တစ်ခါက ပါလီမန်လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွေပြုလုပ်ပုံကိုလည်း မြင်ယောင်ခံစားလို့ရမယ်။ ၁၆ ဧက ကျယ်ဝန်းတဲ့ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံကြီးထဲ ပြတိုက်တွေမှာ တစ်ချိန်က သမိုင်းဝင်အဖြစ်အပျက်နေရာတွေ၊ အနုပညာပြခန်းတွေ၊ အမွေအနှစ်ပြခန်းတွေကို တဝကြီးလေ့လာလို့ရမယ်။ ဂန္ထဝင်ဆန်တဲ့ ရှုခင်းတွေနဲ့ ဥယျာဉ်တွေရဲ့အလှကို ခံစားပြီး ကော်ဖီဆိုင်ထိုင်လို့ရမယ်။ မြန်မာ့လက်မှု လက်ရာမျိုးစုံဆိုင်တွေရှိလို့ လေ့လာလို့လည်းရသလို တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ရိုးရာလက်မှုပစ္စည်းတွေကို တစ်နေရာတည်းမှာ ဝယ်ယူလို့လည်းရမယ်။ ဒီလို ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဂန္ထဝင်ဆန်ဆန် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် အဆောက်အအုံကြီးကို ကျွန်မတို့ တမြတ်တနိုး ခံစားနိုင်အောင် ထိန်းသိမ်းကြရမယ်။ သမိုင်းအမွေအနှစ်တွေကို ယဉ်ကျေးမှုစံနှုန်းတစ်ခုအဖြစ် တန်ဖိုးထား မြတ်နိုးကြရမယ်။ ဒီလို တန်ဖိုးထားမြတ်နိုးရမယ့် အဆောက်အအုံကြီးတစ်ခုဟာ ရန်ကုန်မြို့၊ သိမ်ဖြူလမ်းပေါ်မှာတည်ရှိပြီး ပိတ်ရက်မရှိ ဝင်လေ့လာလို့ရနေပါပြီ။
One can pay respect to the marble statues of the martyrs and observe the Parliament building to figure out how parliament meetings were held. In the museums of 16-acre-wide ancient building, people can witness the historic places, galleries, heritage exhibition. And also, they can enjoy the class views of the gardens while having coffee at café. Likewise, they can appreciate and purchase the traditional handicrafts of both Myanmar and other races. Thus, we should preserve such perfectly classical heritage buildings in order to feel and enjoy our content. We should also treasure and adore heritage as a cultural norm. This priceless building is standing in Thein Phyu Road of Yangon and is open to visitors every day.
words by Aye Myat Khin
English Translated by Oakkar Thin
